Je EGO kan niet groot genoeg zijn

 
De laatste tijd lees ik steeds vaker artikelen en berichten op social media, waarin het Ego wordt weggezet als iets slechts. Met als dieptepunt een artikel over leiderschap waarin als tip werd gegeven: ‘Remove your ego’. Dat is net zoiets als chirurgisch je ruggengraat laten verwijderen om beter rechtop te leren staan. Je Ego is de ruggengraat van je persoonlijkheid. Je Ego is dat waarmee jij je in de wereld zet. Met jouw Ego geef je vorm aan jouw unieke persoonlijkheid. Zonder Ego ben je een amoebe.

Ego ontwikkeling
Als kind word je geboren in een Wij, in volle fusie met je moeder. Margaret Mahler zegt hierover dat je als kind eigenlijk tweemaal geboren wordt: De fysieke geboorte op het moment dat je de baarmoeder verlaat en de psychische geboorte na 6 – 8 maanden. Dat is het moment waarop je een eigen Ik begint te maken, een eigen persoonlijkheid. Je maakt je langzaamaan los van je moeder. En in het maken van een eigen ruimte begin je eigen kwaliteiten te ontwikkelen. Zo maak je een eigen Ik als antwoord op het nest waarin je bent geboren, als antwoord op dat wat je aantreft.

Deze verzameling van Ik-kwaliteiten noemen we ook wel het Ego. Het centrum van je bewuste persoonlijkheid (Jung). Het is dus heel gezond en vooral ook heel menselijk om een Ik te maken. Tegelijkertijd komt je Ego met parels en valkuilen. Het brengt je applaus en je loopt erop vast.

Overdracht
In de eerste 7 jaren van je leven bouw je zo een groot deel van je Ego op. Je hebt geleerd instinctief te reageren op veel verschillende prikkels. En dat noemen we overdracht: In de ontmoeting met een ander worden onmiddellijk en onontkoombaar onbewuste reacties opgeroepen, die zich uiten in fysieke bewegingen en automatische gedachten. Het overkomt je. Overdracht is het herhalen van oude patronen en overlevingsstrategieën uit het verleden in het hier en nu. En juist deze instinctieve reacties op het gedrag van de ander maken dat, als we deze reactie als ongewenst ervaren, we dan snel iets roepen over het Ego van de ander. We hebben last van het Ego van de ander en dat moet dan weg.

Transformatie
Viktor Frankl schreef ooit: ‘Between stimulus and response there is a space. In that space is our power to choose our response’. Instinctieve bewegingen kun je niet afleren, maar je kunt er wel bewustzijn (mentaal) en gewaarzijn (fysiek) op ontwikkelen, waardoor je steeds eerder je eigen instinctieve reacties leert herkennen. En daarmee rek je de ruimte tussen stimulus en respons steeds verder op, waardoor er tijd en ruimte ontstaat om opnieuw te kiezen. Je gaat meer autonomie en vrijheid van handelen ervaren, omdat je je instinctieve reacties kunt laten volgen door een antwoord dat meer dienend is aan wat er nodig is.

En dan nog even over de titel van dit blog: Als je Ego het centrum is van je bewuste persoonlijkheid, dan wordt het Ego alleen maar groter als je hierop meer bewustzijn en gewaarzijn ontwikkelt. Je ego kan (dus) niet groot genoeg zijn. q.e.d.

 

Johan de Jong is organisatieadviseur, coach en trainer bij Healthy Company Consultants en de Academie voor Systemisch MensenWerk.