Zonder Lidmaatschap, geen (succesvol) Leiderschap

 

De afgelopen 21 jaar heb ik vele successen gekend in de leiderschapsrollen die ik heb vervuld. En ik ben in alle valkuilen gestapt en heb elke denkbare fout gemaakt. Mijn leiderschap werd vaak gevraagd als er sprake was van slecht functionerende teams. Inmiddels geloof ik niet meer zo in disfunctionele teams of disfunctionele medewerkers. Ik geloof wel in disfunctioneel leiderschap. Leiders die verzuimen hun taak te nemen en ‘uit de schuld blijven’ als ze bij het ontbreken van succes wijzen naar het team of individuele medewerkers. Een succesvolle organisatie begint in mijn beleving bij succesvol leiderschap. En dan gaat het niet alleen over Leiderschap, maar vooral ook over Lidmaatschap.

Leiderschap
Succesvol leiderschap vraagt om een dienende en verbindende houding: Een goede leider kan zich verbinden met het ‘Leidende principe’ van de organisatie, kent zijn plek in de ordening binnen de organisatie en neemt zijn taak. Vanuit een hoger abstractieniveau, los van de inhoudelijke taken van een leider, onderscheiden we de volgende 4 leiderschapstaken:

  • Eenzaamheid verduren: Als leider sta je in een verticale verhouding tot je medewerkers. Je hoort er per definitie niet bij en het is essentieel dat er duidelijk onderscheid is en blijft tussen jou en de leden van je team. Een grote valkuil is dat je te dichtbij blijft, dat je ‘bondjes’ sluit met medewerkers in het team, waardoor er verborgen contracten ontstaan en de verhouding tussen leider en teamleden niet meer klopt.
  • Voorbeeld van succes zijn: Je moet als leider bereid zijn om het voorbeeld van succes te zijn. In dat wat je doet ben je een voorbeeld voor je medewerkers. En daarin ga je zelf maximaal voor het succes. Je gaat niet alleen voor, je vraagt je teamleden ook om jou te volgen.
  • Kunnen delegeren: Welke klus heb je te doen? En welke vooral niet. Je moet de illusie loslaten dat je de klus van en voor de ander kunt doen. Wat jij teveel doet, doet de ander te weinig.
  • Macht hanteren: Het is essentieel dat je kunt afdwingen dat dingen gebeuren. Dat afspraken nagekomen worden. Je kiest de richting, in contact met het Leidende principe van de organisatie en je durft de ander iets op te leggen als dat dienend is voor het grotere geheel.

Essentieel in het vastpakken van deze ‘oertaken’ van de leider, is dat je kunt omgaan met overdrachtsfenomenen. Overdracht is het herhalen van patronen uit het verleden in het Nu. Deze patronen worden onbewust wakker gekust door het gedrag van de ander. En vooral in de verticale relatie, daar waar macht speelt, wordt overdracht sterk opgeroepen. Pas als jij je bewust wordt van jouw instinctieve reacties op het gedrag van de ander, kun je zelf kiezen voor gedrag dat dienend is in de relatie en de taak waar je op dat moment voor staat. Het kennen van je lidmaatschapsplek is daarbij essentieel.

 

Lidmaatschap
Een leider die succesvol de verticaliteit naar zijn medewerkers wil bewaken, loopt leeg als hij ook niet ergens lid is. Lidmaatschap haal je o.a. op de horizontale lijn bij collega’s van dezelfde orde. Daar haal je als leider ook je voeding. En die lidmaatschapsplek organiseer je niet alleen binnen, maar vooral ook buiten de organisatie. Je hebt namelijk ook de feedback van mensen nodig, die niet belast worden door het groepsgeweten, de bedrijfsblindheid, van de eigen organisatie. Organiseer ontmoetingen buiten de muren van je eigen organisatie. Zodat je ook van buiten naar binnen kunt kijken. En je weer iets ziet. Echt ziet.

Alleen als je zelf ook buiten de muren kijkt, kun je de leden van je team uitnodigen om buiten de muren te kijken en zichzelf te ontwikkelen. Je gaat voor. In alles. Het raakt namelijk pas als je niet vertelt, maar laat zien dat het anders kan. Dan ben je letterlijk een ‘lichtend voorbeeld’ voor je medewerkers en creëer je een optimale werk- en leeromgeving voor succesvolle teams en succesvolle medewerkers.

Net zoals er 4 leiderschapstaken zijn, zo zijn er ook 4 lidmaatschapstaken. Daar waar jij als leider deelnemer bent, heb je de volgende ‘oertaken’ te vervullen:

  • Aannemen: Als lid moet je de illusie opgeven de ‘juiste’ leider te vinden. Je neemt de leider aan, die niet perfect maar wel goed genoeg is.
  • Inordenen: Je neemt de plek in die jou toebehoort. Je staat onder de leider en naast je collega’s, die in dezelfde orde staan. Je maakt zowel horizontaal als verticaal een buiging, waarmee je niet alleen je eigen plek, maar ook de plek van de ander bevestigt.
  • Buigen: Als deelnemer, als lid van een organisatie heb je ook te buigen voor de oorsprong, de geschiedenis en de doelen van de organisatie. Je neemt ook dat aan, waar je het niet mee eens bent. Het is niet zo relevant of je het er ‘mee eens’ bent. Als je er niet voor kunt buigen, omdat je het bijvoorbeeld niet kunt verenigen met je eigen Leidende principe, heb je maar 1 keuze: vertrekken.
  • Uitreiken: Je hebt de plicht jezelf helemaal te geven. Zonder voorbehoud. Je moet je melden, je laten horen, feedback geven. Je steekt je handen uit en je weet niet of ze vastgepakt worden. Je neem het risico dat je gekwetst wordt. En daarmee vergroot je de kans op plezier en voldoening in je werk.

Pas als je als leider ook deelnemer bent, voelt waar jij lid bent en je thuis weet, pas dan kun je de juiste plek innemen in de ordening. En word je niet alleen zichtbaar, maar vooral ook betrouwbaar in zowel de horizontale als de verticale relaties in de organisatie.

 

Succes met het nemen van je leiderschap.

 

Vanuit deze visie op leiderschap & lidmaatschap ontwikkelt en verzorgt Healthy Company Consultants trainingen, management development trajecten en leadership development trajecten voor organisaties.

In het vormen van mijn denken en in de woorden en zinnen die ik er aan geef, ben ik schatplichtig aan mijn eigen leermeester Morten Hjort van Phoenix Opleidingen.

Auteur: Johan de Jong

 

Deze blog is eerder op 26 januari 2016 gepubliceerd op LinkedIn